Czy nasz pracodawca może odmówić pracy zdalnej?

Praca zdalna to praca, którą wykonujemy poza biurem czy innym miejscem pracy. Na ogół pracę zdalną wykonuje się z domu. Od 7 kwietnia bieżącego roku, tj. 2023, wprowadzone zostały nowe przepisy dotyczącej pracy w ramach home office. Kiedy i czy w ogóle pracodawca może nie zgodzić się na zdalną pracę?

Kiedy nie możemy pracować zdalnie?

Kodeks pracy w artykule 67³¹ § 4 jasno określa, w jakich wypadkach nie możemy pracować zdalnie. Wymieńmy zatem rodzaje prac, których nie można wykonywać z domu. Są to między innymi:

– prace o wysokim poziomie niebezpieczeństwa;

– prace, które mogą spowodować przekroczenie norm określonych dla lokali mieszkalnych (czynniki fizyczne);

– zadania, do których wykonywania wymagane jest użycie czynników chemicznych stwarzających zagrożenie ze względu na BHP;

– prace należące do grupy prac pylących;

– prace mocno brudzące;

– zawody, podczas których wytwarzane są szkodliwe czynniki biologiczne, czy też substancje radioaktywne, w tym inne substancje wydzielające nieprzyjemne, uciążliwe zapachy.

Czy pracodawca może odmówić pracy zdalnej?

Wiemy już, że nasz pracodawca nie zgodzi się na wykonywanie w domu wyżej wymienionych prac. Byłoby to niezgodne z KP. A czy pracodawca może odmówić pracy zdalnej w innych przypadkach? Zacznijmy od tego, że pracownik chcący przejść na pracę zdalną, musi uzgodnić miejsce jej wykonywania z pracodawcą. Co zatem w przypadku wykonywania pracy zdalnej za granicą? Pojawia się tutaj problem. Bowiem pracownik nie może bez poinformowania swego pracodawcy, zmieniać miejsca wykonywania pracy zdalnej. Dodatkowo za granicą mogą się pojawiać inne formy opodatkowania czy podobnym komplikacjom. Dlatego też pracodawca może, ale nie musi się zgodzić na pracę zdalną wykonywaną w innym kraju.

Wspomnijmy też o okazjonalnej pracy zdalnej. Może o nią wystąpić wyłącznie pracownik, lecz musi on pamiętać, że będzie ona incydentalna. Ubiegać się o nią można wtedy, gdy wynika to z ich potrzeb. Co ciekawe, można też wystąpić o model hybrydowy. Polega to na wykonywaniu części pracy z biura, a części z domu. Niestety, znowelizowany Kodeks Pracy, nie reguluje pracy zdalnej okazjonalnej. Oznacza to, że pracodawca może odrzucić wniosek pracownika o zdalną organizację pracy.

Przypadki, w których pracodawca musi się zgodzić na pracę zdalną

Skoro dowiedzieliśmy się, kiedy pracodawca może odmówić pracy zdalnej, warto też wiedzieć, w jakich przypadkach musi on zgodzić się na nią. Artykuł 67¹⁹ § 6 k.p. wymienia konkretne przypadki. Pracodawca musi się zgodzić na pracę zdalną wtedy, gdy:

– pracownica jest w ciąży;

– pracownik posiada dziecko o orzeczonym umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności;

– dziecko pracownika jest chore na chorobę zagrażającą życiu;

– pracownik ma dziecko z opinią o potrzebie wspomagania rozwoju czy potrzebie kształcenia specjalnego;

– pracownik wychowuje dziecko do 4. roku życia;

– pracownik posiada członka rodziny zamieszkującego to samo gospodarstwo domowe, który ma orzeczony stopień niepełnosprawności umiarkowany lub znaczny i musi się nim opiekować.

Wyżej wymienione przypadki są podstawą do wnioskowania o pracę zdalną. Pracodawca nie może z nimi polemizować.

Praca zdalna to nie tylko, jak się czasem wydaje, komfortowa alternatywa dla pracy wykonywanej w biurze itp. Tak naprawdę wykonywanie pracy zdalnej to jedyna możliwość dla rodziców dzieci niepełnosprawnych czy osób z innych względów muszących zrezygnować z pracy na terenie biura. Dlatego też, jeżeli dotyczą nas wymienione w ostatnim akapicie sytuacje życiowe, powinniśmy wnioskować o pracę wykonywaną w ramach home office.